Op 24 oktober 2022 is het Energie & Klimaat Collectief Marslanden, kortweg EKCM, officieel gestart. De coöperatie richt zich op alle ondernemers van de Marslanden om met elkaar de Marslanden te verduurzamen. Ook ondernemers in de rest van Zwolle Zuid kunnen zich hierbij aansluiten. Praktijkvoorbeelden in het land laten zien dat de coöperatieve aanpak het meest kansrijk is.
Wethouder Arjan Spaans van de gemeente Zwolle, met in zijn portefeuille onder andere Energietransitie en Klimaat, verrichtte samen met initiatiefnemers Jolanda Venema en Koos Wijbenga, de starthandeling door de scheepsbel te luiden. Die bel past bij de metafoor van ondernemers die samen in de roeiboot stappen en gaan roeien. De tijd van afwachten is voorbij. En zoals Venema het verwoordt: “Alleen ga je sneller, samen kom je verder”.
Voordelen van het collectief
EKCM gaat van start met vijf bedrijven, bij de start hebben zij zich voor 3 jaar gecommitteerd aan de doelstelling van de coöperatie: Breman Utiliteit Zwolle, Jansen Vastgoed, AKROH Industries, Trebbe en UTS Hersevoort. Zij hebben de spreekwoordelijke roeiboot mede vormgegeven en doen nu een appèl op collega’s, gemeente Zwolle en provincie Overijssel om ook in te stappen. Om samen meer kracht en vaart te ontwikkelen bij het besparen en verduurzamen, zon op het dak, het laden van voertuigen en eigen regie te krijgen op de lokale energievoorziening.
Wijbenga: “Hoe meer actieve leden en hoe meer bereidheid van overheden om ‘mee te roeien’, hoe groter het resultaat. Voor een geringe eigen bijdrage word je lid van het EKCM. Als actief lid van het EKCM profiteer je direct van de expertise, netwerk en persoonlijke begeleiding van (de oprichters van) de coöperatie. En op termijn van je eigen besparingen en inkoopvoordelen dankzij de collectieve inspanningen van EKCM”.
Samen
De energietransitie, de klimaatopgaven, het is allemaal mega-complex geworden. Denk je als ondernemer even zonnepanelen op je dak te leggen of laadpalen te plaatsen dan kom je bedrogen uit. Want op veel plaatsen is er geen ruimte op het elektriciteitsnet om terug te leveren of om extra stroom te ontvangen. Wijbenga: “Je moet dit samen doen, daardoor is uiteindelijk versnelling mogelijk. Vanuit de individuele onderneming gezien: deze wil zijn of haar onderneming toekomstbestendig maken, wil de energiekosten beheersen en waarde toevoegen aan zijn gebouw. Vraag is alleen: waar haal je als ondernemer de kennis en tijd vandaan om dit soort issues op te pakken?
Kortom de wil en de noodzaak om te verduurzamen is er. Vanuit deze nieuwe coöperatie wordt de individuele ondernemer ontzorgd en loopt samen op met collega ondernemers”.
Maatschappelijk belang
Ook de gemeente Zwolle en de provincie Overijssel hebben te maken met een complex speelveld met enerzijds harde eisen vanuit Brussel en Den Haag en anderzijds eigen wensen voor een integrale verduurzamingsaanpak van Marslanden. Daarnaast roeren werkgeversorganisaties zich in deze materie. Wijbenga: “Gezamenlijk beschikken zij over veel menskracht voor het benoemen van ambities en adviseren over duurzaamheidstools, maar niet over de nodige uitvoeringscapaciteit om het concreet met de lokale ondernemers ter plekke op te pakken. Om hun maatschappelijke doelen te realiseren zijn zij daarom zeker gebaat bij een sterke coöperatie die zij gericht kunnen faciliteren”.
Wie neemt het voortouw?
De vraag is dan wie gaat namens de ondernemers de kar trekken, wie zorgt er voor voldoende uitvoeringscapaciteit om het maatschappelijk belang te dienen? Zoals aangegeven is de materie voor de individuele ondernemer haast te complex geworden. Krachtenbundeling is nodig. Voor het delen van kennis en expertise, om efficiënter met energie en grondstoffen om te gaan en meer te besparen, andere belanghebbende partijen te betrekken bij de opgave en aan te jagen en te versnellen. Of zoals Wouter Huuskes van Trebbe bij de startbijeenkomst verwoorde: “Dit tijdsgewricht vraagt om een andere kijk. Ik ben ervan overtuigd, je kunt het niet meer alleen. Natuurlijk heb je allemaal een eigen belang, wees daar transparant over. Maar er is ook een groot gezamenlijk belang. En als je daarnaar kijkt dan kan er nog heel veel”.
De coöperatie EKCM richt zich in eerste instantie op het individuele én het gezamenlijke belang van ondernemers: het begint met de behoefte van de individuele ondernemers, het vervolgens gemeenschappelijk maken van dezelfde vraagstukken en gezamenlijk investeren in adequate oplossingen.
Ambitie
De eerste ondernemingen vestigden zich op bedrijventerrein Marslanden rond 1960 en het terrein is in de jaren daarna steeds verder uitgebreid. In die jaren werden er nauwelijks energiebesparende voorzieningen getroffen. Het was geen issue. Om die reden ligt er ook nog nauwelijks iets op de daken, alhoewel daar een kentering in te zien is. De startbijeenkomst vond plaats in het bedrijfspand van Breman Utiliteit Zwolle. Niet zonder reden. Directeur André Cossée legt uit hoe ambitieus en succesvol is samengewerkt met pandeigenaar Jansen Vastgoed bij het verduurzamen van het bestaande pand. De schil is aangepakt, er zijn pv-panelen geplaatst, er is een warmtepomp toegepast enzovoort. Een mooi voorbeeld van wat mogelijk is met als eindresultaat een voor gebruikers comfortabel en aantrekkelijk pand. Wijbenga: “Dit voorbeeld kan een stip op de horizon zijn voor andere ondernemingen”.
Doen
Zoals uit de betrokkenheid van wethouder Spaans blijkt is het EKCM bij de start gelukt om ook andere partijen te betrekken bij de coöperatie. Naast de gemeente Zwolle zijn dit de provincie Overijssel, kennisinstituut Hogeschool Windesheim, Herstructureringsmaatschappij Overijssel, netbeheerder Enexis en de Ondernemersclub Marslanden (OCM). Ook zij zijn ervan overtuigd dat je dit samen moet oppakken en willen daarin hun bijdrage leveren. De coöperatie geeft organisatiekracht, zo betoogt de wethouder. “De tijd van praten en naar elkaar kijken is voorbij. Het gaat nu om niet lullen maar poetsen”. Of zoals Wijbenga de startbijeenkomst afsloot met: “Het is tijd voor DOEN!”.
Moderator: Uitgesproken Ilse – Ilse Horstman
Tekst: ZoTekst – Peter Pels
Foto’s: Vincent Kleingeerts
Vormgeving: Nu reclame – Eric Weijman
Scheepsbel: sponsored by Terra Nautic – Eric Dyers